Đầu tiên là câu chuyện ý thức bảo tồn văn hóa khi lựa chọn biên dịch một tác phẩm nước ngoài nào đó. Có thể nhận thấy, trong tình trạng dịch thuật hiện nay, vấn đề này đang dần bị xao lãng, rất cần cảnh báo. Hàng loạt tác phẩm nước ngoài đã dịch sang tiếng Việt không được chọn lựa một cách kỹ lưỡng. Trong khi tại quê hương của chính nó, các tác phẩm này bị coi là ‘rác văn hóa’, hạn chế lưu hành (đa phần là lan truyền trên cộng đồng mạng) thì khi sang đến Việt Nam, qua bàn tay của một số dịch giả, nhà xuất bản chạy theo thị hiếu, thị trường, chúng trở thành những tựa kèo nhà cái hôm nay bán chạy, thu hút sự quan tâm của một bộ phận không nhỏ bạn đọc trẻ. Đó không hẳn chỉ là những kèo nhà cái hôm nay truyện ngôn tình, mà còn được ngụy trang trong những vỏ bọc như các loại kèo nhà cái hôm nay hướng nghiệp, kèo nhà cái hôm nay dạy làm người, kèo nhà cái hôm nay cuộc sống...

 Một số kèo nhà cái hôm nay tại Việt Nam (ảnh minh họa: KV)

Thứ hai, không thể không nhắc đến ý thức văn hóa, ý thức hành nghề của các dịch giả. Trong thời kỳ giao tiếp liên văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, thị trường kèo nhà cái hôm nay có cơ hội nở rộ và phát triển phong phú hơn bao giờ hết. Nhằm chạy theo số lượng đầu sách, nhiều dịch giả có uy tín đã nhận nhiều bản hợp đồng dịch sách cùng một lúc. Khi không thể kham nổi số lượng kèo nhà cái hôm nay này, họ bèn tìm cách nhờ đến một bộ phận chuyên dịch thô. Sau khi có được bản dịch thô, dịch giả chỉ bỏ ít công sức gọt giũa lại câu chữ, sửa chữa đôi lỗi hành văn thì đã có một bản dịch hoàn chỉnh. Và tất nhiên, khi vừa xuất bản, hàng trăm lỗi sơ đẳng của bản dịch liền bị độc giả điểm mặt chỉ tên trong tâm trạng thở dài ngán ngẩm.

Việc một đầu kèo nhà cái hôm nay nào đó đang là kèo nhà cái hôm nay “best seller” (kèo nhà cái hôm nay bán chạy) ở nước sở tại và trên thế giới cũng khiến cho độc giả Việt (nhất là các bạn trẻ) ăn ngủ không yên. Nắm bắt nhu cầu không hề nhỏ này của thị trường kèo nhà cái hôm nay Việt, nhiều đơn vị làm kèo nhà cái hôm nay đã nhanh chóng liên hệ bản quyền và chuyển ngữ đầu kèo nhà cái hôm nay đó tại Việt Nam. Chính sự gấp rút này đã tạo ra nhiều lỗ hổng trong công tác dịch thuật.

Trong những lỗ hổng đó, việc giao nhầm dịch giả được cho là tai hại nhất. Việc chọn mặt gửi vàng, tìm ra dịch giả xứng đáng là hết sức quan trọng. Thế nhưng, thực tế diễn ra thường không như vậy. Thêm nữa, với áp lực thời gian, những bản dịch này thường kém chất lượng. Mặt khác, kèo nhà cái hôm nay “best seller” nhưng chưa chắc là kèo nhà cái hôm nay có giá trị. Không hiếm những đầu kèo nhà cái hôm nay được quảng bá rất rùm beng nhưng giá trị nội dung, ý nghĩa thực tiễn mà nó mang lại dường như chỉ dừng lại ở mức đọc cho vui.

Trần Xuân Tiến