(Tổ Quốc) -Hàng năm, cứ dịp cận Tết Nguyên đán, bà con người Nùng ở xóm Phia Thắp (xã Quốc Dân, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng) dọn sạch gốc rạ, phơi hương ra ruộng chuẩn bị cho vụ hương lớn nhất trong năm.
 Nép mình dưới chân núi Phà Hùng (Núi To) của xã vùng 3 Quốc Dân, huyện Quảng Uyên, Cao Bằng, Phia Thắp được biết đến với nghề làm hương truyền thống từ bao đời nay. |
 Với thành phần nguyên liệu hoàn toàn từ tự nhiên, những que nhận định kèo nhà cái Phia Thắp tạo nên mùi cay cay, nồng nồng do thành phần từ lá của cây trầm. |
 Thân nhận định kèo nhà cái thường được dùng bằng cây mai vì nó dẻo và dễ bắt lửa. Cây mai được lấy ở trên rừng rồi chẻ bằng tay, vót thành các que nhỏ, tròn đều và được ngâm nước 2-3 ngày mới mang ra dùng. |
 Chất keo dính dùng để dính bột trầm với thân nhận định kèo nhà cái được làm từ những lá keo phơi khô, loại lá này là đặc trưng duy nhất chỉ có làng làm nhận định kèo nhà cái Phia Thắp trên Cao Bằng trồng được. |
 Nhúng nhận định kèo nhà cái vào nước keo rồi tẩm với hỗn hợp gồm mùn cưa và bột trầm, cứ làm đi làm lại 4 lần để cho ra được một que nhận định kèo nhà cái chắc và đẹp. |
 Trong quá trình làm phải lưu ý rất nhiều điều. Nếu cho quá nhiều chất kết dính (bột lá bầu hắt) thì cũng không thành nhận định kèo nhà cái được. |
 Nếu lăn thân nhận định kèo nhà cái qua lớp mùn cưa quá 4 lần thì que nhận định kèo nhà cái lại to quá, không đẹp. Nếu tay lắc không đều thì bột sẽ không bám đều vào thân nhận định kèo nhà cái. |
 Nhìn người làm thì có vẻ đơn giản, cổ tay quay dẻo như múa, nhưng để đạt đến độ thành thục như vậy cần rất nhiều thời gian. |
 Để que nhận định kèo nhà cái đạt đến độ khô nhất định, người phơi nhận định kèo nhà cái phải chọn thời điểm phơi nhận định kèo nhà cái là giữa trưa khi nhiệt độ trong ngày cao nhất. |
 Nếu nắng đẹp thì phơi 1 ngày là khô, còn nếu không phải phơi 2 - 3 ngày, có lúc phải phơi trong bếp để kịp có nhận định kèo nhà cái đi bán. nhận định kèo nhà cái khô sẽ nhuộm chân nhận định kèo nhà cái màu đỏ rồi đem phơi khô tiếp, sau cùng là buộc thành từng bó, mỗi bó 20 que |
 Nhiều khách du lịch đến với làng Phia Thắp đều được người dân bản địa cho trải nghiệm việc làm nhận định kèo nhà cái. |
 Ông Hoàng Văn Lập, Trưởng xóm Phja Thắp cho biết: Từ nghề làm nhận định kèo nhà cái, đời sống của người dân trong xóm được nâng lên. Năm 2007, xóm còn 33 hộ nghèo, đến nay chỉ còn 10 hộ nghèo, 8 hộ cận nghèo. Nhiều gia đình có thu nhập trung bình 30 - 50 triệu đồng từ nghề làm nhận định kèo nhà cái. |
 Những năm trở lại đây, làng Phia Thắp bắt đầu làm du lịch cộng đồng, đón khách thập phương về nghỉ ngơi, tìm hiểu cuộc sống của làng. |
 Trải nghiệm làm nhận định kèo nhà cái là một trong những chương trình hấp dẫn du khách tới đây. Đây cũng là cách để tuyên truyền quảng bá sản phẩm, thương hiệu, gắn làng nghề với những địa danh, địa chỉ văn hóa du lịch để tạo ra sản phẩm hấp dẫn, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội cho bà con, cũng là điểm nhấn khi tới mảnh đất Cao Bằng. |
 Với chất lượng tốt, nhận định kèo nhà cái Phia Thắp được đem đi bán tại tất cả các chợ phiên Tết trong tỉnh. Cũng như các tỉnh phía Bắc. |
