Ngày 12/8. UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, Bộ trưởng Bộ VHTTDL vừa có Quyết định số 2320/QĐ-BVHTTDL ngày 9/8/2024 về việc đưa Tri thức may, mặc áo tỷ lệ nhà cái Huế (tỉnh Thừa Thiên Huế) vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Theo thông tin từ Sở VHTT tỉnh Thừa Thiên Huế, năm 1744, sau khi lên ngôi xưng vương ở phủ chính Phú Xuân, chúa Nguyễn Phúc Khoát đã ban hành nhiều chính sách, tổ chức lại bộ máy và đề cập đến việc cải cách triều phục. Chiếc Áo tỷ lệ nhà cái được chú trọng, trân quý và trở thành trang phục chính của người dân ở vùng đất Đàng Trong, khẳng định tính tự chủ trong văn hóa.

Năm 1802 vua Gia Long đã có ý định phải thay đổi phục trang trên toàn đất nước nhưng không thực hiện được. Từ năm 1826 đến năm 1837, chính vua Minh Mạng đã quyết liệt thay đổi trang phục trong cả nước; từ đó, chiếc Áo tỷ lệ nhà cái được áp dụng rộng rãi và thống nhất trên phạm vi toàn quốc.

Tại Huế, chiếc áo tỷ lệ nhà cái đã trở thành hình ảnh quen thuộc, thân thương, đi vào cuộc sống, gắn liền với nếp văn hóa, tập quán, xuất hiện trong mọi hoạt động lễ nghi, hội hè và cả trong đời thường ở vùng đất Cố đô. Đó còn là nguồn cảm hứng bất tận đi vào thơ, ca, nhạc, họa.

Các hiệu may đo áo tỷ lệ nhà cái Huế chủ yếu phân bố tập trung tại các vùng Gia Hội - Chợ Dinh, Kim Long, Vỹ Dạ, Phủ Cam... Đây là những vùng đất có truyền thống lịch sử, văn hóa lâu đời, dân cư tập trung đông đúc và nơi sinh sống của các gia đình, dòng họ có truyền thống may đo áo tỷ lệ nhà cái Huế. Các khâu kỹ thuật cắt, may, luôn tà, làm nút đều được các nghệ nhân, người thợ may áo tỷ lệ nhà cái chăm chút thận trọng. Vì vậy, chiếc áo tỷ lệ nhà cái không đơn thuần là sản phẩm may mặc mà là cả một tác phẩm nghệ thuật, chứa đựng giá trị bản sắc văn hóa Huế.

Trong vài năm trở lại đây, Huế đã phát động và đẩy mạnh việc gìn giữ và phục hưng áo tỷ lệ nhà cái truyền thống (bao gồm cả áo tỷ lệ nhà cái nam và áo tỷ lệ nhà cái nữ). Đặc biệt, ngày 29/3/2023, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã phê duyệt Đề án "Huế - Kinh đô Áo tỷ lệ nhà cái". Một trong những mục tiêu quan trọng của đề án này là bảo tồn và phát huy giá trị tri thức may, mặc áo tỷ lệ nhà cái Huế. Đây là tiền đề để triển khai có hiệu quả hoạt động quảng bá, tôn vinh áo tỷ lệ nhà cái Huế, thúc đẩy kinh tế, du lịch phát triển, khẳng định áo tỷ lệ nhà cái Huế trong cộng đồng quốc tế, hướng đến phát triển thương hiệu Huế - Kinh đô Áo tỷ lệ nhà cái.

TS. Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở VHTT tỉnh Thừa Thiên Huế cho hay, Áo tỷ lệ nhà cái Huế thực sự là một ngành nghề thủ công đặc biệt để tạo nên những sản phẩm ấn tượng. Đó là chưa kể rất nhiều các loại phụ kiện, trang sức kèm theo. Ngoài ra, công nghiệp văn hóa áo tỷ lệ nhà cái còn mở ra nhiều khía cạnh khác như sản phẩm lưu niệm, đồ chơi, phụ kiện, điện ảnh, mỹ thuật… Đây chính là hướng phát triển công nghiệp văn hóa, phục vụ nhu cầu nội địa và xuất khẩu, tạo công ăn việc làm, mang lại nguồn thu cho doanh nghiệp, nâng cao thu nhập cho người dân, vừa bảo tồn, lan tỏa giá trị mang đậm bản sắc văn hóa Huế.

Do đó, việc Tri thức may, mặc áo tỷ lệ nhà cái Huế được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia sẽ góp phần giúp địa phương phát triển, lan tỏa hơn nữa thương hiệu Áo dài Huế trong thời gian tới.