Lễ tế Xã Tắc là một nghi lễ truyền thống rất quan trọng ở nước ta. Trải qua các triều đại ở Việt Nam từ Đinh, Lý, Trần, Lê đến Nguyễn nghi lễ tế Xã Tắc đều được tiến hành vào mùa xuân hàng năm nhằm cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nhân dân no ấm, thiên hạ thái bình.

Qua thời gian đến nay chỉ còn duy nhất tại Cố đô Huế còn bảo tồn được đàn tế Xã kèo nhà cái euro bên trong Kinh thành Huế.

Lễ tế Đàn Xã kèo nhà cái euro năm 2017 được tổ chức bên trong Kinh thành Huế. Ảnh: T.T

Đàn Xã kèo nhà cái euro được xây vào tháng 4/1806 dưới thời vua Gia Long để cúng tế thần đất (xã) và thần ngũ cốc (kèo nhà cái euro). Lúc xây đàn , triều đình nhà Nguyễn huy động tất cả các dinh trấn trong cả nước cống nạp đất sạch để đắp.

Lễ tế Xã kèo nhà cái euro đã được tổ chức tái hiện lần đầu tiên vào năm 2008 phục vụ cho Festival Huế. Những năm trước đây, lễ tế được Trung tâm BTDT Cố đô Huế tái hiện, có người đóng thay vua làm chủ tế, có đoàn quân quan, đội nhã nhạc rước từ hoàng cung đến đàn. Nhưng năm nay, ông Nguyễn Dung, Phó chủ tịch Thừa Thiên – Huế được giao làm chủ tế.

Trong bộ khăn đóng, áo dài màu vàng, ông Nguyễn Dung, Phó chủ tịch tỉnh Thừa Thiên Huế cùng với các quan chức, dòng dõi Nguyễn Phúc tiến hành nghi lễ tế đàn Xã kèo nhà cái euro. Ảnh: T.T

Triều đình nhà Nguyễn xưa tế lễ mỗi năm hai lần vào mùa xuân và mùa thu. Lễ tế đàn Xã Tắc cũng được xếp vào hàng “đại tự”, cách ba năm một lần (vào các năm Tý, Ngọ, Mão, Dậu) thì đích thân nhà vua đến làm lễ tế.

Các nghi thức tế đàn Xã kèo nhà cái euro của triều Nguyễn xưa như quán tẩy (rửa tay tẩy trần); lễ thượng hương (dâng hương) ; lễ nghinh trần (rước thần đến dự); lễ điện ngọc bạch (dâng ngọc trắng); lễ truyền chúc (đọc chúc văn); lễ hiến tước (dâng rượu); lễ phú tộ (hưởng lộc); lễ triệt soạn (hạ cỗ); lễ tống thần (đưa tiễn thần) và lễ tư chúc bạch soạn (đốt chúc văn, ngọc lụa, bài vị) được thực hiện một cách bài bản và tôn nghiêm. Những người tham gia lễ tế đều ăn mặc áo dài khăn đóng.

Cúng lễ là tam sanh gồm trâu, dê và lợn, được bố trí ở bàn thượng, ngay chính giữa đàn Xã kèo nhà cái euro. Ảnh: T.T

Sau lễ tế, nhiều người kèo nhà cái euro sống trong kinh thành Huế đã đến dâng hương tại đàn để cầu may mắn. Ảnh: T.T

Lễ tế Xã kèo nhà cái euro với tính chất là một nghi lễ cung đình đã được nghiên cứu và phục hồi thành công và trở thành một nét văn hóa truyền thống độc đáo của tỉnh Thừa Thiên - Huế. 

Việc phục dựng nghi lễ nhằm mục đích đáp ứng nguyện vọng của người kèo nhà cái euro luôn mong mỏi được dâng hương cầu nguyện, cùng đồng cảm trong hoài vọng quốc thái kèo nhà cái euro an, phong điều vũ thuận đem lại hạnh phúc cơm no áo ấm cho nhân kèo nhà cái euro.