Theo chuyên gia khuyến cáo, phụ nữ từ độ tuổi 22 trở lên hoàn toàn có thể thực hiện tầm soát nhà cái uy tín thư. Một số dạng tầm soát nhà cái uy tín thư ở nữ giới phổ biến hiện nay bao gồm:

1. nhà cái uy tín thư vú

Theo thống kê của GOLOBOCAL 2020 số ca mắc mới nhà cái uy tín thư vú tại Việt Nam chiếm hơn 1/5 tổng số ca nhà cái uy tín thư mắc mới ở phụ nữ, có nghĩa là cứ khoảng 5 phụ nữ mắc nhà cái uy tín thư có 1 người mắc nhà cái uy tín thư vú.

nhà cái uy tín thư vú là căn bệnh có thể dự phòng, phát hiện sớm và điều trị khỏi hoàn toàn nếu bệnh được chẩn đoán kịp thời.

Các yếu tố gia tăng nguy cơ mắc nhà cái uy tín thư vú bao gồm:

Tiền sử gia đình:Có mẹ, con gái, chị, em gái bị nhà cái uy tín thư vú

Phụ nữ có đột biến gen BRCA1, BRCA2

Tuổi cao ≥ 40 tuổi

Người có tiền sử chiếu xạ vùng ngực

Phụ nữ có kinh nguyệt sớm (trước 12 tuổi) và mãn kinh muộn (sau 55 tuổi)

Phụ nữ mang thai muộn (30 tuổi), không mang thai, không cho con bú

Những người mắc bệnh béo phì, hút thuốc lá

Có tiền sử mắc bệnh nhà cái uy tín thư trước đó: nhà cái uy tín thư vú, buồng trứng, nội mạc tử cung…

Nhóm phụ nữ nào cần tầm soát nhà cái uy tín thư vú?

Việc tầm soát nhà cái uy tín thư vú hiện nay được khuyến cáo với những nhóm đối tượng bao gồm:

Với nhóm nguy cơ trung bình:Việc khuyến cáo sàng lọc nhà cái uy tín thư vú nên thực hiện ở phụ nữ trên 40 tuổi. Sử dụng các công cụ như: Khám lâm sàng, chụp nhũ ảnh, siêu âm hỗ trợ.

Với nhóm nguy cơ cao:Việc chỉ định sàng lọc có thể được đề nghị sớm hơn hoặc tần suất nhiều hơn.

2. nhà cái uy tín thư phổi

Cũng như nam giới, với phụ nữ thì nhà cái uy tín thư phổi là căn bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong khá cao do nhà cái uy tín thư.

Ai nên sàng lọc nhà cái uy tín thư phổi?

Việc sàng lọc và tầm soát nhà cái uy tín thư phổi trên các nhóm nguy cơ khác nhau có khuyến cáo khác nhau, tuy nhiên phương pháp chứng minh làm giảm nguy cơ tử vong do bệnh được công nhận là LDCT (chụp CT liều thấp). Việc sàng lọc được chỉ định cho những người có nguy cơ mắc ung thư phổi cao, bao gồm:

Nhóm 1:

- Tuổi: 55 – 74 tuổi có tiền sử hút thuốc từ trên 30 bao/năm có thể hiện tại vẫn tiếp tục hút hoặc người đã bỏ thuốc lá trong vòng 15 năm qua.

Nhóm 2:

- Tuổi ≥ 50, có hút thuốc trên 20 bao/năm và có một trong các yếu tố nguy cơ như: Tiền sử gia đình có người bị nhà cái uy tín thư phổi, bệnh nhân mắc các bệnh phổi trước đó như: bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), lao… bệnh nhân hiện đang mắc một bệnh nhà cái uy tín thư, phơi nhiễm yếu tố nguy cơ nhà cái uy tín thư phổi nhưng không phải hút thuốc lá thụ động.

Một số nghiên cứu gần đây trên nhóm bệnh nhân không hút thuốc lá cho thấy: Yếu tố ô nhiễm không khí cũng là một yếu tố nguy cơ độc lập làm tăng nguy cơ mắc nhà cái uy tín thư phổi.

3. nhà cái uy tín thư đại trực tràng

Hàng năm, ước tính nhà cái uy tín thư đại trực tràng chiếm khoảng 147.950 trường hợp mắc và 53.200 trường hợp tử vong ở Hoa Kỳ. Tỷ lệ mắc bệnh tăng mạnh trong khoảng từ 40 đến 50 tuổi. Nhìn chung, hơn một nửa số trường hợp xảy ra ở trực tràng và đại tràng xích ma.

Tại Việt Nam, nhà cái uy tín thư đại trực tràng ở phụ nữ đứng hàng thứ 3 sau nhà cái uy tín thư vú và nhà cái uy tín thư phổi, chiếm khoảng gần 8% số ca mắc mới.

Các phương pháp áp dụng cho sàng lọc nhà cái uy tín thư đại trực tràng như:

Nội soi đại tràng

Xét nghiệm máu ẩn trong phân

Đôi khi chụp CT đại tràng cũng được sử dụng trong tầm soát nhà cái uy tín thư đại trực tràng

Đối với bệnh nhân có nguy cơ mức độ trung bình, sàng lọc nhà cái uy tín thư đại trực tràng (CRC) được đầu từ 45 tuổi và tiếp tục cho đến khi 75 tuổi. Đối với người lớn từ 76 đến 85 tuổi, quyết định xem có nên sàng lọc nhà cái uy tín thư đại trực tràng nên được cá nhân hóa.

4. nhà cái uy tín thư cổ tử cung

nhà cái uy tín thư cổ tử cung (CTC) là loại nhà cái uy tín thư phổ biến thứ tư ở phụ nữ trên toàn cầu, với ước tính có khoảng 604.000 ca mắc mới và 342.000 ca tử vong vào năm 2020. Virus papillomavirus ở người (HPV) là yếu tố nguy cơ chính của nhà cái uy tín thư CTC.

Có nhiều chủng HPV khác nhau, tuy nhiên chủng HPV 16 và HPV 18 là 2 chủng có khả năng gây nhà cái uy tín thư cổ tử cung cao nhất, chúng được tìm thấy ở 70% trong tất cả các trường hợp nhà cái uy tín thư cổ tử cung, bên cạnh đó các phụ nữ nhiễm HIV có nguy cơ mắc nhà cái uy tín thư cổ tử cung cao hơn gấp 6 lần so với phụ nữ không nhiễm HIV.

nhà cái uy tín thư cổ tử cung có thể dự phòng, phát hiện sớm và điều trị khỏi hoàn toàn thông qua: Tiêm phòng HPV, khám tầm soát phát hiện sớm các tổn thương CTC có nguy cơ nhà cái uy tín thư cao… Bệnh nhà cái uy tín thư CTC có các biểu hiện âm thầm, tuy nhiên một số bệnh nhân có thể có các biểu hiện như:

Ra máu âm đạo bất thường: Đây là triệu chứng đặc trưng và hay gặp nhất của nhà cái uy tín thư CTC.

Ra máu âm đạo sau quan hệ tình dục, đau khi quan hệ: Có nhiều nguyên nhân gây đau khi quan hệ tình dục, tuy nhiên một trong số đó là triệu chứng của nhà cái uy tín thư CTC. Vì vậy nếu bạn có biểu hiện bất thường khi quan hệ tình dục, bạn hãy đi khám để phát hiện bệnh kịp thời.

Bên cạnh đó bệnh nhân cũng có thể gặp các triệu chứng như: Ra khí hư âm đạo màu vàng, có mùi khó chịu hoặc khí hư có nhầy máu, Đau tức vùng bụng dưới, tiểu nhiều lần, khó chịu khi đi tiểu. Đi tiểu, đi ngoài ra máu khi nhà cái uy tín thư xâm lấn bàng quang, trực tràng. Kinh nguyệt kéo dài, không đều.

Các yếu tố nguy cơ của nhà cái uy tín thư CTC

Hàng đầu là HPV (chiếm đến hơn 95%)

Bên cạnh đó còn các yếu tố nguy cơ khác như: Tuổi cao, sinh con sớm trước tuổi 17, sinh đẻ nhiều lần (từ 3 lần trở lên), béo phì, thuốc lá…

Tầm soát nhà cái uy tín thư CTC được khuyến cáo ra sao?

- Các bạn nữ từ 21 - 29 tuổi nên làm:

Xét nghiệm Pap (ThinPrep Pap hoặc Pap smear) mỗi 3 năm.

Xét nghiệm HPV không được khuyến cáo.

- Phụ nữ từ 30 - 65 tuổi nên làm:

Xét nghiệm Pap và HPV đồng thời mỗi 5 năm (ưu tiên).

Hoặc người bệnh có thể làm mỗi xét nghiệm Pap mỗi 3 năm.

5. nhà cái uy tín thư dạ dày

Những đối tượng nào có nguy cao bị nhà cái uy tín thư dạ dày?

Những người có bố mẹ hoặc anh em ruột bị nhà cái uy tín thư dạ dày, đặc biệt có người bị nhà cái uy tín thư dạ dày dưới 40 tuổi.

Người bị cắt bán phần dạ dày sau 15 năm.

Người có viêm teo niêm mạc dạ dày nặng trên nội soi: viêm teo thân vị hoặc toàn bộ niêm mạc dạ dày.

Những người từng phát hiện nhà cái uy tín thư dạ dày sớm đã điều trị khỏi bằng cắt hớt hoặc tách cắt niêm mạc.

Những người bị hội chứng đa polyp tuyến có tính chất gia đình.

Từ 40 tuổi nên nội soi dạ dày tầm soát tìm nhà cái uy tín thư sớm.

Phương pháp nào tầm soát nhà cái uy tín thư dạ dày?

Sử dụng nội soi tiêu hóa là công cụ đầu tay để tầm soát nhà cái uy tín thư dạ dày. Tại Nhật Bản và Hàn Quốc, các đối tượng từ 40 tuổi được khuyến cáo nên soi dạ dày để sàng lọc. Nếu nội soi thấy không có viêm teo hoặc viêm teo nhẹ thì cứ 2 - 3 năm nội soi một lần. Nếu viêm teo mức độ nặng và hoặc có dị sản ruột lan tỏa thì mỗi năm nội soi dạ dày một lần.

6. nhà cái uy tín thư gan

Bạn nên tầm soát nhà cái uy tín thư gan khi nào?

Nên thực hiện mỗi 4-6 tháng 1 lần với nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao như: Nhiễm viêm gan virus mạn tính B, C. Đặc biệt với người có bố mẹ, anh chị em ruột mắc nhà cái uy tín thư gan thì họ càng có nguy cơ mắc bệnh cao.

Một số nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao khác như: Xơ gan, béo phì, gan nhiễm mỡ không do rượu, tiền sử bệnh gan tự miễn…

Sử dụng kết hợp giữa khám lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh (Siêu âm, chụp CLVT hoặc cộng hưởng từ) và xét nghiệm máu (AFP, AFP L 3 và PIVKA II).