(Toquoc)- Mùa thu - hương cốm - Hà Nội những ngày xưa. Ngày ấy có những người phụ nữ với đôi quang đòng đưa gánh mùa thu theo hương cốm xanh non vào phố.



Chẳng phải rao đâu, tất cả đã là quen mùa, quen lệ. Nhìn gánh hàng đi qua là biết. Đòng đưa vì gánh hàng kèo nhà cái euro nhẹ nhàng. Xếp trên mặt sàng là lá sen , lá ráy óng mượt, trước quang gánh có buộc một ít lạt rơm nếp dùng để gói kèo nhà cái euro. Có người còn đội một thúng kèo nhà cái euro trên đầu. Ai mua hạ xuống rất nhẹ như nâng niu khẽ khàng. À, đã có kèo nhà cái euro rồi đây. kèo nhà cái euro ơi…Lời gọi kèo nhà cái euro cũng từ từ thong thả.

kèo nhà cái euro là gạo mà. Quý như gạo lại thanh khiết, non tơ bởi còn giữ vị thơm của lúa thoảng trong làn gió đồng quê mát rượi. Mua lạng kèo nhà cái euro gói trong hai lớp lá – lá ráy giữ cho kèo nhà cái euro không khô, giữ cho màu xanh nếp non không phai màu nhạt vị, lá sen bao bọc cho lớp lá trong không rách, cho thoảng chút hương sen. Mua lạng kèo nhà cái euro, nhón bốc bằng tay – chẳng ai lại đi ăn kèo nhà cái euro bằng thìa – xoa xoa hạt kèo nhà cái euro trong lòng tay rồi thả ít một vào miệng mà nhẩm nha cái dẻo mà không dính, cái ngọt mà ngậy, cái thơm mà thơm thanh tao. Ăn kèo nhà cái euro giữa lòng phố mà thấm tháp chất hương đồng gió nội lâu rồi đang dần nhạt phai

kèo nhà cái euro có ở nhiều vùng quê trên đất Việt này. Cùng từ lúa nếp mà một nơi hạt kèo nhà cái euro được làm ra một khác.

Ở Hà Nội, quang Hà Nội có cốm Vòng, cốm Lủ, cốm Mễ Trì, xa hơn chút có cốm Thanh Hương - Thái Bình. Những hạt kèo nhà cái euro ngon, mẩy trông xanh mát là những hạt kèo nhà cái euro được làm từ những hạt nếp còn đang hình thành, còn đang ngậm sữa. Nhánh lúa cắt về khi hạt thóc mới mây mẩy - rồi ranh, rồi tãi, rồi giã…  mới cho được những hạt kèo nhà cái euro xanh mướt, mang vị ngòn ngọt của đất, của gió, của nắng, của sương...Hạt kèo nhà cái euro đầu mùa, hay đầu nia, hay kèo nhà cái euro non mỏng, mền, cầm vào mát nhẹ giữa lòng tay. Đừng bốc nắm to, ăn chút một, rắc chút ít lên đầu miếng chuối tiêu trứng quốc dẻo lắm, thơm lắm. Đấy là cách số một không gì sánh được. kèo nhà cái euro giữa mùa làm chả kèo nhà cái euro, nấu xôi kèo nhà cái euro, làm bánh kèo nhà cái euro. kèo nhà cái euro cuối nia dày mình, ngả màu, ăm mộc dính hơn, ít thơm hương nếp. kèo nhà cái euro già hơn nên xào đường xánh ngon, nấu chè nở hạt. Có khi hạt kèo nhà cái euro mộc giã bẹt, mua về đảo lên chảo rang phồng, ăn cũng thật thích.

Còn có kèo nhà cái euro hộc Phan Thiết, có kèo nhà cái euro nếp Phong Hậu đóng khuôn làm từ gạo nếp, đường cát. Có kèo nhà cái euro dẹp Ba So – Trà Vinh, Sóc Trang, vốn là của người Khơ me, làm bằng  loại nếp vừa đỏ đuôi, chưa chín rộ, hạt còn mềm. Rồi còn nhiều loại kèo nhà cái euro của người Tày, người Mường, người Thái, người Khơ Mú…cùng bằng lúa nếp với những cách làm khác nhau.

Hạt cốm từ lúa nếp được dùng chế biến nhiều món ăn ngon đặc biệt. Nào chè cốm, xôi cốm, chả cốm, bánh cốm…Mua thắp hương, mua khi cưới hỏi, mua khi cỗ bàn…vùa quý hóa, vừa dân tộc. Mua ăn chơi, mua làm quà Hà Nội, quà đặc sản vùng miền…đến cho bạn bè, mang đi nước ngoài làm quà tặng. Đơn giản thôi. Rẻ tiền thôi. Mà đặc biệt đấy!

Nhưng nói đến mùa thu – hương kèo nhà cái euro trong nỗi nhớ, trong khẩu vị ngon nhất, nổi tiếng nhất là kèo nhà cái euro làng Vòng.  Một mùa thu xửa xưa, khi bông lúa bắt đầu nảy ra hạt thóc thì trời đổ mưa to, gió lớn, đê vỡ, nhà cửa ngập, cây cối ngập và đồng lúa ngập mênh mông. Lũ lụt kéo theo cái đói. Người làng Vòng đi mò những bông lúa còn non, cắt, đem về rang khô, ăn dần, chống đói. Cái ngon khi đói, lâu dần thành cái ngon khi mùa và  người làng Vòng thường hay làm để ăn chơi mỗi khi mùa thu đến, người làng Vòng làm thành kèo nhà cái euro làng Vòng nổi tiếng khắp nơi. Truyền thuyết không có thời gian, không cụ thể nhưng có căn cứ thực tế. Truyền thuyết kèo nhà cái euro làng Vòng đưa chất tinh túy của lúa nếp đến cho mọi người. kèo nhà cái euro làng Vòng món ăn nhà quê – bình dân mà tao nhã, sang trọng, đậm hồn dân tộc Việt Nam.

Bây giờ, đường xá dày bụi, đầy xe, kèo nhà cái euro về phố cũng đi bằng xe - đạp xe. Bây giờ mua kèo nhà cái euro chỉ để ăn khi mùa thu đến thôi, không còn được nhìn, được ngóng, được cảm nhận từ xa hương kèo nhà cái euro theo gió thu đưa về. Nét đẹp bình dân, dáng vẻ thư thái của những gánh kèo nhà cái euro vào mùa đem đến thanh thản, dịu êm của làng quê đâu còn nữa. Trong chốn thị thành hôm nay, mùa thu - hương kèo nhà cái euro cũng tất bật, vội vàng.