Dự kiến Dự án Luật sẽ trình Quốc hội theo quy trình xem xét thông qua 02 kỳ họp, cho ý kiến lần 1 vào kỳ họp thứ 7 và thông qua tại kỳ họp thứ 8 của Quốc hội.

Nhân dịp này, Cổng Thông tin điện tử Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có cuộc trao đổi với bà Vũ Dương Thúy Ngà – Vụ trưởng Vụ Thư viện để làm rõ hơn những điểm nổi bật của Dự thảo Luật Thư viện.

tỷ lệ nhà cái lấy người sử dụng làm trung tâm. Ảnh minh họa. Nguồn: atdanang.com

-Xin Bà cho biếtLuật tỷ lệ nhà cái sẽ có tác động như thế nào đến đời sống xã hội?

Trả lời:

Xây dựng Dự án Luật tỷ lệ nhà cái là một trong những nhiệm vụ trong Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09 tháng 6 năm 2014 của Hội nghị lần thứ 9 Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước (ban hành theo Nghị quyết số 102/NQ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2014 của Chính phủ).

Việc ban hành Luật tỷ lệ nhà cái cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về phát triển văn hóa, giáo dục, con người đáp ứng yêu cầu đổi mới đất nước,tác động rất lớn đến văn hóa đọc góp phần chấn hưng văn hóa đọc tại Việt Nam, có ý nghĩa quan trọng và tác động đến đời sống văn hóa, kinh tế- xã hội ở nhiều khía cạnh:

Thứ nhất, với người dân, Luật tỷ lệ nhà cái tiếp tục cụ thể hóa quy định về quyền con người, quyền, nghĩa vụ cơ bản công dân được hiến định trong Hiến pháp 2013 về tiếp cận, hưởng thụ các giá trị văn hóa trong đó có tỷ lệ nhà cái, các quy định trong Luật tác động đến việc tiếp cận thông tin, tri thức của người dân, phục vụ học tập suốt đời và phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng. Đảm bảo người dân có quyền trong thành lập, tham gia hoạt động và sử dụng tỷ lệ nhà cái.

Theo báo cáo đánh giá tác động, dự báo khi Luật tỷ lệ nhà cái đi vào cuộc sống sẽ thúc đẩy lượt sách, báo được đưa ra phục vụ mỗi năm tăng bình quân từ 5-6 triệu lượt, lượt người sử dụng tăng từ: 7 đến 9 triệu lượt trong tỷ lệ nhà cái công cộng.

Thứ hai, với các tỷ lệ nhà cái, Luật tỷ lệ nhà cái khẳng định vai trò của tỷ lệ nhà cái trong phát triển văn hóa, khoa học, giáo dục của đất nước, góp phần nâng cao dân trí, xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam. Các quy định của Luật sẽ tạo hành lang pháp lý cho việc kiện toàn, củng cố nâng cao hiệu quả hoạt động của tỷ lệ nhà cái công lập, khuyến khích phát triển tỷ lệ nhà cái ngoài công lập; tăng cường thu hút các nguồn lực xã hội đầu tư cho hoạt động tỷ lệ nhà cái; chuẩn hóa hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ tỷ lệ nhà cái, đa dạng hóa các dịch vụ tỷ lệ nhà cái và hình thức phục vụ, phát triển tỷ lệ nhà cái số và thúc đẩy liên thông tỷ lệ nhà cái. Các quy định này sẽ tạo hành lang pháp lý để tỷ lệ nhà cái trở thành trung tâm thông tin, trung tâm văn hóa, trung tâm học tập góp phần thúc đẩy việc học tập suốt đời và phát triển văn hóa đọc của người dân.

Thứ ba, đối với quản lý nhà nước, dự thảo Luật tỷ lệ nhà cái đã đặt ra các quy định để các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương có thể quản lý được mạng lưới tỷ lệ nhà cái của quốc gia, ngành, địa phương hiệu quả hơn nhưng sự quản lý này không tạo ra các thủ tục rườm rà mà trái lại đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện, thủ tục thành lập tỷ lệ nhà cái, tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân thành lập và hoạt động tỷ lệ nhà cái ngoài công lập phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và giải trí của người dân.

- Xin Bà nói rõ hơnvề các điểm mới và nội dungnguyên tắc lấy người sử dụng tỷ lệ nhà cái là trung tâmđã được quy định trong Dự thảo Luậtthư viện?

Trả lời

Thứ nhất về các điểm mới của Dự thảo Luật

So với Pháp lệnh, Dự thảo Luật tỷ lệ nhà cái đã bổ sung nhiều quy định mới điều chỉnh các mối quan hệ phát sinh trong hoạt động tỷ lệ nhà cái, Những điểm mới của Dự thảo Luật bao gồm:

Một là, mở rộng phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng, theo đó, cơ quan, tổ chúc, cá nhân người Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài có quyền tham gia thành lập tỷ lệ nhà cái và hoạt động tỷ lệ nhà cái trên lãnh thổ Việt Nam. Dự thảo cũng mở rộng phạm vi điều chỉnh tới cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động tỷ lệ nhà cái.

Hai là, xây dựng chính sách phát triển tỷ lệ nhà cái phù hợp với yêu cầu, tình hình thực tiễn ở Việt Nam. Nội dung chính sách được thiết kế thành 03 nhóm: được Nhà nước đầu tư, hỗ trợ, có chính sách khuyến khích để đẩy mạnh xã hội hóa. Đây là những yếu tố quan trọng thúc đẩy sự nghiệp tỷ lệ nhà cái Việt Nam phát triển.

Ba là, có quy định hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ tỷ lệ nhà cái, đẩy mạnh liên thông tỷ lệ nhà cái, phát triển tỷ lệ nhà cái số. Đây là những nội dung nhằm chuẩn hóa hoạt động tỷ lệ nhà cái, thúc đẩy việc đổi mới hoạt động tỷ lệ nhà cái đáp ứng yêu câu của người sử dụng trong bối cảnh mới, phù hợp với xu thế phát triển của tỷ lệ nhà cái thế giới.

Bốn là, có quy định xếp hạng tỷ lệ nhà cái, đánh giá hoạt động tỷ lệ nhà cái nhằm tăng cường công tác quản lý đối với tỷ lệ nhà cái, nâng cao hiệu quả hoạt động, chất lượng dịch vụ của tỷ lệ nhà cái. Ngoài ra, việc xếp hạng là cơ sở để đầu tư phát triển tỷ lệ nhà cái phù hợp với từng giai đoạn.

Năm là, tăng cường quản lý nhà nước về tỷ lệ nhà cái trong đó phân định rõ trách nhiệm của các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các cấp và các cơ quan có liên quan đến tỷ lệ nhà cái.

Thứ hai về nguyên tắc lấy người sử dụng làm trung tâm

Nguyên tắc này được quy định tại khoản 1 Điều 13 của Dự thảo Luật tỷ lệ nhà cái là một trong những điểm mới và là nguyên tắc chủ đạo trong hoạt động của tỷ lệ nhà cái có tính triết lý trong phát triển sự nghiệp tỷ lệ nhà cái ở Việt Nam hiện nay đó là hướng tới việc đảm bảo quyền tiếp cận thông tin, tri thức và hưởng thụ các giá trị văn hóa của người dân, xây dựng xã hội học tập và phát triển con người Việt Nam toàn diện. Nguyên tắc này được thể hiện ở các khía cạnh:

Người sử dụng là đối tượng được hướng tới trong mọi hoạt động của tỷ lệ nhà cái như xây dựng vốn tài liệu và tiện ích tỷ lệ nhà cái (Điều 14), cung cấp thông tin và dịch vụ tỷ lệ nhà cái (điều 17), quảng bá hoạt động tỷ lệ nhà cái (Điều 18), liên thông tỷ lệ nhà cái (Điều 19), xây dựng tỷ lệ nhà cái số và cung cấp dịch vụ tỷ lệ nhà cái số (Điều20).

Người sử dụng là thước đo đánh giá hiệu quả hoạt động và xếp hạng của tỷ lệ nhà cái (điểm d khoản 2 Điều 41), là động lực để các tỷ lệ nhà cái nâng cao chất lượng cung ứng các dịch vụ.

Người sử dụng có quyền và nghĩa vụ sử dụng quy định tại Điều 37 và 38 của Dự thảo Luật. Đối với một số đối tượng đặc biệt, Dự thảo Luật cũng có các quy định để đảm bảo quyền tiếp cận thông tin (Điều 39).

- Chúng tôi được biết vấn đề Liên thông tỷ lệ nhà cáiđã được quy địnhtrong Dự thảo Luật. Xin bà cho biết ý nghĩa và tác động của việc liên thông đối với người đọc và đối với các tỷ lệ nhà cái?

Trả lời:

Vấn đề liên thông được quy định tại Điều 19 dự thảo Luật tỷ lệ nhà cái và 01 chương trong Đề cương Nghị định hướng dẫn chi tiết thi hành Luật tỷ lệ nhà cái. Liên thông tỷ lệ nhà cái là hoạt động liên kết, hợp tác giữa các tỷ lệ nhà cái nhằm sử dụng có hợp lý, có hiệu quả vốn tài liệu, tiện ích, kết quả xử lý và các sản phẩm của tỷ lệ nhà cái. Đó là một nguyên tắc trong hoạt động tỷ lệ nhà cái.

Mục đích của liên thông tỷ lệ nhà cái: tiết kiệm ngân sách, phát huy hiệu quả đầu tư của Nhà nước cho hoạt động tỷ lệ nhà cái nhằm nâng cao khả năng phục vụ người sử dụng. Với việc thực hiện liên thông tỷ lệ nhà cái, người sử dụng đăng ký thẻ tại một tỷ lệ nhà cái có thể sử dụng vốn tài liệu và tiện ích của nhiều tỷ lệ nhà cái thông qua hình thức mượn liên tỷ lệ nhà cái.

Về phía tỷ lệ nhà cái, với việc liên thông, các tỷ lệ nhà cái có thêm nguồn lực và tiện ích để phục vụ người sử dụng. Với nguyên tắc kết quả xử lý, sản phẩm được tạo ra tại một tỷ lệ nhà cái sẽ được chia sẻ, sử dụng tại nhiều tỷ lệ nhà cái. Việc thực hiện liên thông không chỉ giúp các tỷ lệ nhà cái tiết kiệm được nhân lực và kinh phí trong hoạt động. Cụ thể, nếu thực hiện nghiêm túc các quy định của Luật về hoạt động tỷ lệ nhà cái sẽ giải phóng khoảng 5.000 nhân lực tỷ lệ nhà cái làm công tác xử lý kỹ thuật, biên mục, từ đó sẽ dẫn đến sự chuyển dịch nguồn nhân lực từ xử lý nghiệp vụ sang bộ phận dịch vụ. Đây cũng là xu hướng chung của các tỷ lệ nhà cái trên thế giới.

Thực hiện liên thông thư viện, vai trò của thư viện trung tâm có vai trò quan trọng như tỷ lệ nhà cái quốc gia, các thư viện đầu mối, thư viện công cộng cấp tỉnh, thư viện đại học quốc gia, đại học vùng sẽ được phát huy. Nhờ đó, sức mạnh của ngành thư viện sẽ được tăng cường, năng lực cung ứng, đảm bảo quyền tiếp cận thông tin và tri thức của người dân sẽ được đảm bảo tốt hơn.