Lên Tây Bắc xem phụ nữ dân tộc Tày lợp nhận định kèo nhà cái nhà
(Tổ Quốc) - Rảo bước trên những huyện của vùng cao Tây Bắc chúng ta không khỏi rời mắt bởi những ngôi nhà sàn, lợp mái lá cọ độc đáo. Ngày nay, các nhà sàn ở huyện Bắc Hà (Lào Cai) vẫn duy trì lợp mái lá để gìn giữ bản sắc vốn có của nó. Đặc biệt với người dân tộc Tày, 30 năm họ mới lợp lại mái nhà một lần và người làm công việc này hầu hết là phụ nữ.
Nhà sàn được xem là nét đặc trưng văn hóa của đồng bào dân tộc miền núi. Nó không chỉ là không gian sinh hoạt chung của các gia đình, dân tộc mà còn là không gian chứa đựng nhiều giá trị truyền thống.
Nhà sàn thường cao hơn mặt đất ít nhất 1 mét, mặt sàn được lát bằng những cây tre, vầu hoặc gỗ. Đặc biệt, nhà sàn truyền thống người vùng cao chỉ lợp bằng nhận định kèo nhà cái lá cọ, nhận định kèo nhà cái lá có độ bền cao và thân thiện với môi trường, ấm áp vào mùa đông, mát mẻ vào mùa hè, độ bền của các lá cọ được lợp lên đến gần 30 năm.
Ghi nhận của PV tại một hộ gia đình dân tộc Tày ở xã Bản Liền, huyện Bắc Hà, phía tây bắc tỉnh Lào Cai, khi mà gia đình này quyết định lợp mới mái nhà bằng lá cọ truyền thống, không khí ở đây rộn ràng tiếng cười nói.
Lá cọ sẽ được đồng bào đi chọn lựa và mua với giá 6000 đồng một tàu lá.
Để vận chuyển lên nhận định kèo nhà cái nhà, các tàu lá cọ được bó vào với nhau.
Được biết, ngôi nhà đang được nhận định kèo nhà cái này có 7 gian và hai sân trong với số lá cọ sẽ cần để nhận định kèo nhà cái là 6.000 lá.
Đồng bào người Tày dùng một cần cẩu bằng tre để chuyển lá cọ lên nhận định kèo nhà cái.
Được biết, trước khi lợp nhận định kèo nhà cái nhà cách 1-2 tháng, gia chủ phải nhờ thầy xem ngày tốt, ngày, tháng, năm được chọn phải không trùng với con giáp của cả nhà và phải xem cả ngày dỡ nhận định kèo nhà cái, ngày lợp nhận định kèo nhà cái và ngày lên nhà mới.
Khi xem xong ngày, thì lên rừng chọn tre để ngâm bùn. Tre được chọn phải là tre già, được kiểm tra bằng cách gõ con dao vào thân tre, người có kinh nghiệm sẽ biết cây tre nào đủ tiêu chuẩn. Cây tre dù già, nhưng bị sâu ăn ngọn hoặc bị cong thì cũng không đủ tiêu chuẩn.
Tre lấy về được chẻ làm 4, làm sạch mắt tre rồi ngâm vào ruộng có nhiều bùn đặc nhất. Việc ngâm bùn sẽ giúp tre không bị mọt. Thường ngâm từ 30 ngày – 60 ngày.
Lá nhận định kèo nhà cái nhà phải lá lành, lá khô ở trên cây, lá gần ngọn cách từ 2 lá đổ lên thì không lấy, chỉ lấy lá cách ngọn từ tầng thứ 3 đổ xuống.
Tàu lá cọ thường được chia làm đôi, nếu lợp theo cách đẹp và chắc thì sẽ lợp hết theo một mặt sấp hoặc ngửa của lá, hai hàng liền nhau thì cuống lá sẽ quay ngược hướng nhau (ví dụ hàng trên cuống quay sang phải thì hàng dưới cuống sẽ quay sang trái). Một hàng dây được xoắn cũng từ lá cọ được luồn giữa các tàu lá lợp và khung nhận định kèo nhà cái để ken cho kỹ, nhà sẽ không bị dột.
Việc lợp nhà không phân biệt nam nữ, người trẻ thường thích lên nhận định kèo nhà cái lợp nhà, vừa để học cách lợp nhà, sau này truyền lại cho các thế hệ sau, để cách lợp nhận định kèo nhà cái nhà người Tày không bị thất truyền.
Hình ảnh những người phụ nữ vùng cao trèo lên nhận định kèo nhà cái nhà cùng lợp nhận định kèo nhà cái lá với cánh mày râu đã không còn xa lạ ở huyện Bắc Hà (Lào Cai).
nhận định kèo nhà cái lá của nhà mới, nụ cười hạnh phúc của những người phụ nữ khi một tay đóng góp sức lao động vào căn nhà mình ở. Một phụ nữ địa phương cho biết: "Khi đàn ông không có nhà, phụ nữ chúng tôi phải lợp nhà. Ở Bản Liền, luôn có phụ nữ trèo lên nóc nhà của chúng tôi và sửa lại nhận định kèo nhà cái nhà."
Đối với những người dân vùng cao để lợp được nhận định kèo nhà cái nhà lá đẹp, đều phải có sự chung sức của toàn thể gia đình tạo nên sự đoàn kết bền lâu.
Ai cũng vui vẻ hỗ trợ gia chủ lợp nhận định kèo nhà cái nhà.
nhận định kèo nhà cái nhà sàn của người Tày huyện Bắc Hà (Lào Cai) nằm dưới sườn đồi phía trước là ao cá, ruộng nương tạo nên một khung cảnh, bức tranh tuyệt đẹp nơi vùng núi cao Tây Bắc.
