Năm 2021 Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định phê duyệt "Chương trình chuyển đổi số ngành tỷ lệ nhà cái đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" với mục tiêu chung ứng dụng mạnh mẽ, toàn diện công nghệ thông tin, nhất là công nghệ số nhằm nâng cao năng lực hoạt động các tỷ lệ nhà cái và hình thành mạng lưới hiện đại; bảo đảm cung ứng dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người sử dụng; thu hút đông đảo người dân quan tâm, sử dụng tỷ lệ nhà cái, góp phần nâng cao dân trí, xây dựng xã hội học tập.

Theo đó, tại Lâm Đồng, để đáp ứng được nhu cầu đọc tài liệu số của bạn đọc, 5 năm qua, tỷ lệ nhà cái tỉnh đã chú trọng đến công tác bổ sung tài liệu số, và tạo ra các sản phẩm thông tin đa dạng, phong phú để phục vụ bạn đọc. Hiện, tỷ lệ nhà cái tỉnh có hơn 27.730 tài liệu số, trong đó gồm hơn 2.600 tài liệu đa phương tiện là đĩa CD/VCD; 2.956 bản sách điện tử; 90 clip sách nói; 2.132 tài liệu địa chí Lâm Đồng; 234 clip tuyên truyền giới thiệu sách; 74 tài liệu nghề tỷ lệ nhà cái; 16 nhan đề luận án - luận văn; và hơn 19.600 tài liệu đa lĩnh vực.

Theo bà Vũ Thị Hạnh - Phó Giám đốc tỷ lệ nhà cái tỉnh Lâm Đồng, Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 với công nghệ mới đã có tác động sâu sắc đến cách thức thu thập, lưu trữ, tổ chức, truy cập, truy xuất và tiêu dùng thông tin. Trong hoạt động tỷ lệ nhà cái, xu hướng ứng dụng công nghệ mới như công nghệ RFID, công nghệ cảm biến, robot, Internet vạn vật (IoT), điện toán đám mây, dữ liệu lớn,… trong việc tổ chức, quản lý và cung cấp nguồn tài nguyên cho người sử dụng là vô cùng cần thiết.

Về hạ tầng số, tỷ lệ nhà cái tỉnh đã có phần mềm quản lý tỷ lệ nhà cái ILIB, phần mềm quản lý các bộ sưu tập số DSPACE, máy quét mã vạch, có đường truyền Internet tốc độ khá cao, hệ thống máy chủ, máy trạm hoạt động ổn định. Đối với nền tảng số, bên cạnh việc sử dụng Trang thông tin điện tử tỷ lệ nhà cái để quảng bá và truyền tải thông tin đến bạn đọc, tỷ lệ nhà cái còn có trang mạng xã hội để giới thiệu sách, đưa các thông tin đến với bạn đọc một cách gần gũi, thân thiện hơn.

Đặc biệt là về liên thông tỷ lệ nhà cái, khi tỷ lệ nhà cái tỉnh Lâm Đồng đã liên kết Trang thông tin điện tử của các tỷ lệ nhà cái trong hệ thống tỷ lệ nhà cái công cộng của tỉnh, liên kết cơ sở dữ liệu đến các tỷ lệ nhà cái khác trong và ngoài nước, chia sẻ cơ sở dữ liệu, tài liệu số hóa cho các tỷ lệ nhà cái huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh, tạo các liên kết, có gắn mã QR để bạn đọc có thể dễ dàng truy cập nhanh đến tài liệu.

“Một trong những điểm yếu của hoạt động tỷ lệ nhà cái là rời rạc, mỗi tỷ lệ nhà cái tự phục vụ bạn đọc những gì mình có, hoạt động kết nối, chia sẻ, liên thông, liên kết rất yếu và hệ thống tỷ lệ nhà cái của tỉnh Lâm Đồng cũng không ngoại lệ”, bà Hạnh thừa nhận và cho rằng: Kể từ khi Luật tỷ lệ nhà cái ra đời, việc liên thông được quy định riêng một nội dung lớn, rồi Nghị định số 93/2020/NĐ-CP Quy định chi tiết một số điều của Luật tỷ lệ nhà cái với nội dung, phương thức, cơ chế, nguyên tắc hết sức chi tiết, thì việc liên thông, liên kết cũng mới được tạo lập và duy trì trong hệ thống tỷ lệ nhà cái công cộng của tỉnh. Trên cơ sở đó, tỷ lệ nhà cái Lâm Đồng đã gia nhập vào Trung tâm kết nối tri thức số dùng chung cùng với 98 tỷ lệ nhà cái khác trong cả nước, việc này làm tăng đáng kể lượt truy cập của bạn đọc.

Bên cạnh những kết quả đạt được trong thời gian qua, lãnh đạo tỷ lệ nhà cái tỉnh Lâm Đồng cũng thẳng thắn chỉ ra rằng tỷ lệ nhà cái vẫn tồn tại rất nhiều khó khăn, thách thức đã ảnh hưởng lớn đến công tác chuyển đổi số và liên thông tỷ lệ nhà cái.

Cụ thể như công tác tài liệu số hóa diễn ra khá chậm, chưa thật sự đảm bảo về chất lượng. Phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu của tỷ lệ nhà cái chưa được nâng cấp, còn thiếu nhiều chức năng cần thiết, chưa hiển thị tốt ở các thiết bị thông minh như điện thoại, máy tính bảng; khó khăn trong công tác chia sẻ, trao đổi, liên thông, tích hợp giữa các tỷ lệ nhà cái.

Ngoài ra, kinh phí dành cho công tác số hóa tài liệu chưa có, vì vậy tỷ lệ nhà cái chưa được trang bị các thiết bị hiện đại để cấu thành 1 tỷ lệ nhà cái số; Nhân lực tỷ lệ nhà cái còn thiếu và yếu; Nhận thức về công tác chuyển đổi số tỷ lệ nhà cái trong thời gian qua tuy đã được quan tâm, chú ý, tuy nhiên chưa có sự cam kết mạnh mẽ của các cấp lãnh đạo địa phương;...

Để khắc phục những tồn tại, khó khăn nêu trên, bà Hạnh cho biết trong thời gian tới, tỷ lệ nhà cái sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, chuyển đổi nhận thức và cách thức lãnh đạo. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến về chuyển đổi số ngành tỷ lệ nhà cái thông qua phương tiện thông tin đại chúng, qua các lớp tập huấn và lồng ghép trong các hoạt động, sự kiện liên quan.

“Trong vấn đề này người đứng đầu có vai trò quyết định”, bà Hạnh nói. Đồng thời, tỷ lệ nhà cái tỉnh sẽ chú trọng chuyển đổi số và cải thiện các quy trình trọng yếu, tập trung tận dụng những nguồn lực sẵn có bên trong, lẫn bên ngoài tỷ lệ nhà cái; Xây dựng và phát triển nền tảng số dùng chung. Nhất là đẩy mạnh phát triển tài nguyên thông tin số - “hạt nhân” của tỷ lệ nhà cái số; xây dựng các mô hình, phương pháp liên thông phù hợp; Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực,...

“Nhìn chung, việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong tỷ lệ nhà cái là quá trình lâu dài, nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, nhất là trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0”, bà Hạnh chia sẻ. Để thực hiện được điều này một cách có hiệu quả thiết thực, đòi hỏi tỷ lệ nhà cái cần phải có chiến lược và phương pháp tiếp cận phù hợp mang tính tổng thể.

Việc kết hợp được những lợi thế sẵn có của tỷ lệ nhà cái và công nghệ mới đem lại, sẽ góp phần đưa hoạt động của tỷ lệ nhà cái lên tầm cao mới, đáp ứng hiệu quả và yêu cầu của người sử dụng. “Hy vọng trong thời gian tới, với sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, sự hưởng ứng tích cực của các nhà quản lý, cùng với sự nỗ lực, quyết tâm mới, tỷ lệ nhà cái Lâm Đồng sẽ có những bước phát triển đột phá, góp phần phát triển văn hóa đọc tại địa phương”, bà Hạnh bày tỏ../.

Đ.Thảo

*Vụ tỷ lệ nhà cái, Bộ VHTTDL thực hiện