Xa xa những bãi biển và hệ thống khách sạn của Bali, I Ketut Jata – một người nông dân ở Indonesia đang đứng trên một sườn núi, ngước nhìn vào những thửa ruộng bậc thang khô cằn. Những thửa ruộng này là nguồn sống hàng ngày của gia đình Jata nhưng giờ đây trở nên khô cằn vì khan hiếm trực tiếp kèo nhà cái.

"Giờ đây gia đình tôi không thể làm việc trên cánh đồng như một nông dân thực thụ nữa", I Ketut Jata chia sẻ.

Các chuyên gia và nhóm môi trường cảnh báo khủng hoảng trực tiếp kèo nhà cái ở Bali đang trở nên tồi tệ hơn do ngành du lịch phát triển, dân số tăng và cơ cấu quản lý trực tiếp kèo nhà cái kém. Tình trạng thiếu trực tiếp kèo nhà cái đã và đang tác động đến các điểm đến của Bali, đặc biệt là những di sản đã được UNESCO công nhận. Giếng trực tiếp kèo nhà cái, hệ thống sản xuất lương thực và văn hóa của người dân Bali đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Và tình hình sẽ trở nên xấu đi rất nhiều nếu các chính sách về trực tiếp kèo nhà cái hiện tại không được đảm bảo trên hòn đảo.

Là đảo núi lửa nhiệt đới nằm ở trung tâm Indonesia, Bali lấy trực tiếp kèo nhà cái từ ba nguồn chính bao gồm hồ trên miệng núi lửa, sông và mạch trực tiếp kèo nhà cái ngầm nông. Hệ thống thủy lợi sinh thái truyền thống độc đáo (Subak) đã đưa trực tiếp kèo nhà cái qua mạng lưới kênh, đập và đường ống nhằm cung cấp trực tiếp kèo nhà cái cho các cánh đồng lúa ở đảo Bali, Indonesia. Subak gắn liền với đặc trưng văn hóa của Bali, được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 2012. Subak là trung tâm văn hóa đại diện cho triết lý Hindu Bali truyền thống ngàn xưa "Tri Hita Karana" – sự hài hòa giữa con người, thiên nhiên và tâm linh.

"Đây là sự đặc biệt về cảnh quan sống ở châu Á", Feng Jing, người làm việc với UNESCO tại Bangkok nhận định.

Ông Putu Bawa, một đại diện của Chương trình bảo vệ trực tiếp kèo nhà cái Bali thuộc Tổ chức phi chính phủ có trụ sở ở Bali, Quỹ IDEP, cho biết áp lực thiếu trực tiếp kèo nhà cái đang gây ra tình trạng nghiêm trọng hơn đối với hệ thống Subak và các nguồn trực tiếp kèo nhà cái khác. Theo dữ liệu dân số của Chính phủ, dân số của hòn đảo đã tăng hơn 70% từ năm 1980 đến 2020 lên 4,3 triệu người. Tăng trưởng du lịch cũng đạt được kết quả đáng khích lệ với khoảng 140.000 du khách trực tiếp kèo nhà cái ngoài đến hòn đảo này từ năm 1980. Đến năm 2019, hơn 6,2 triệu du khách trực tiếp kèo nhà cái ngoài và 10,5 triệu du khách nội địa đã đến đây. Bởi sự bùng nổ của du lịch, nền kinh tế Bali đã trở nên thịnh vượng hơn. Tuy nhiên, chuyên gia Putu Bawa nói rằng những cánh đồng lúa nhận trực tiếp kèo nhà cái từ hệ thống cấp trực tiếp kèo nhà cái Subak giờ đây đã trở thành sân golf và công viên trực tiếp kèo nhà cái trong khi các khu rừng cung cấp trực tiếp kèo nhà cái tự nhiên đã mọc lên những khu biệt thự tráng lệ và xây dựng nhiều khách sạn mới.

Cần hành động kịp thời

Chuyên gia Stroma Cole đến từ Đại học Westminster nhấn mạnh mực trực tiếp kèo nhà cái ngầm đang giảm đi đáng kể vì người dân và các doanh nghiệp ở Bali đã sử dụng giếng khoan để lấy trực tiếp kèo nhà cái sạch không theo quy định, thay vì lấy trực tiếp kèo nhà cái từ nguồn cung cấp theo đường ống của Chính phủ.

"Hiện tại, đây là nguồn trực tiếp kèo nhà cái rẻ nhất cho mọi người sử dụng", bà Cole nói.

Trong vòng chưa đầy một thập kỷ, mực trực tiếp kèo nhà cái ngầm của Bali đã giảm đi rất nhanh ở một số khu vực. Các giếng đang trở nên cạn kiệt hoặc bị nhiễm mặn, đặc biệt ở phía nam của hòn đảo. Theo bà Cole, Bali đã có các quy định, chẳng hạn như giấy phép sử dụng trực tiếp kèo nhà cái và yêu cầu đóng thuế đối với người sử dụng trực tiếp kèo nhà cái – nhằm quản lý nguồn cung cấp trực tiếp kèo nhà cái cho hòn đảo nhưng đến nay vẫn chưa đạt hiệu quả cao trong quá trình triển khai.

"Các quy tắc đưa ra thật tuyệt vời nhưng chúng chưa thể triển khai hiệu quả", bà Cole khẳng định.

Đáng chú ý, tác động nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng trực tiếp kèo nhà cái có thể được nhìn thấy ở Jatiluwih, phía tây bắc Bali – khu vực người nông dân có xu hướng trồng lúa bậc thang lớn nhất của hòn đảo. Qua nhiều thế hệ, ruộng bậc thang xanh tươi đều phụ thuộc vào hệ thống Subak để tưới tiêu. Trong suốt thập kỷ qua, nông dân phải mua và bơm trực tiếp kèo nhà cái qua các ống nhựa trắng để tưới cho cánh đồng ở khu vực.

Trở lại trung tâm Bali, người nông dân Jata cho biết ông đã định thử trồng đinh hương, loại cây cần ít trực tiếp kèo nhà cái hơn thay thế cho trồng lúa nhưng đất đai và thiếu trực tiếp kèo nhà cái từ hệ thống Subak đã cản trở kế hoạch của ông.

"Trước đây, khi Subak hoạt động bình thường, trực tiếp kèo nhà cái vẫn đảm bảo cung ứng đủ. Tuy nhiên, việc thiếu trực tiếp kèo nhà cái trầm trọng đang diễn ra", Jata khẳng định. Theo nghiên cứu của chuyên gia Cole, những nông dân khác ở Bali đã nói rằng họ chỉ có thể thu hoạch một vụ lúa thay vì hai hoặc ba vụ mỗi năm do nguồn trực tiếp kèo nhà cái bị gián đoạn. Điều này cũng làm giảm sản lượng lương thực đáng kể trên hòn đảo. Khi Indonesia đóng cửa biên giới vào thời điểm xảy ra đỉnh dịch, ngành du lịch Bali đã ảnh hưởng nghiêm trọng. Các nhà môi trường từng hy vọng việc đóng cửa du lịch sẽ giúp các giếng đảo nạp lại trực tiếp kèo nhà cái. IDEP hiện đang lắp đặt hệ thống cảm biến trong các giếng trực tiếp kèo nhà cái trên đảo để nghiên cứu và theo dõi mực trực tiếp kèo nhà cái tốt hơn.

Đến hiện tại, du lịch trên hòn đảo đã trở lại và hồi sinh mạnh mẽ. Khách sạn mới, biệt thị và các doanh nghiệp đang tiếp tục phục vụ nhu cầu gia tăng của du khách. Du lịch là chìa khóa đối với Bali nhưng cũng cần phải triển khai tốt hơn và tăng cường giám sát cao hơn để bảo vệ tài nguyên nước trên hòn đảo.

"Chúng ta cần phải làm điều này cùng nhau vì sự phát triển của hòn đảo", Giám đốc dự án của Chương trình bảo vệ trực tiếp kèo nhà cái Bali Putu Bawa nhấn mạnh./.