Tác giả Hoàng Luyện tên thật là Phạm Vũ La, sinh năm 1925 tại làng Thứa, Mỹ Hào, Hưng Yên. Ông là cán bộ Lão thành Cách mạng. Tham gia kháng chiến từ năm 1943, làm báo rồi cán bộ tuyên huấn tỉnh Hưng Yên. Vốn đam mê viết, ông đã sáng tác nhiều kịch bản ngắn phục vụ phong trào du kích ven tả ngạn sông Hồng. Thủ đô giải phóng, tác giả Hoàng Luyện về làm cán bộ Vụ nghệ thuật, Bộ Văn hóa thông tin (nay là Bộ VHTTDL), tham gia công tác đào tạo sân khấu Hà Nội. Là người con của đất chèo truyền thống, nhưng ông mê say Cải lương và thành danh với hàng loạt tác phẩm Cải Lương.

Kịch bản "Bà mẹ sông Hồng"- bóng đá kèo nhà cái phẩm thành công nhất của ông, là kết quả của hàng chục năm hoạt động vùng tề bên kia sông Hồng, được chứng kiến biết bao chuyện đấu tranh anh dũng, những hy sinh tổn thất cùng các tấm gương kiên cường của những bà mẹ, những người chị là du kích, là cơ sở cách mạng... Đây cũng là vở cải lương đầu tiên có hình ảnh người nông dân vùng đồng bằng Bắc bộ.

Có thể nói kịch bản "Bà mẹ sông Hồng" của bóng đá kèo nhà cái giả Hoàng Luyện là bóng đá kèo nhà cái phẩm đậm đà bản sắc cải lương. Giải thưởng lớn Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam trao tặng năm 1960 cho bóng đá kèo nhà cái giả, là một ghi nhận. Và vở diễn của Đoàn cải lương Kim Phụng ngày ấy, không chỉ làm đổi thay cuộc đời một thế hệ nghệ sĩ sau những năm dài tạm chiếm mà còn là điểm xuất phát mạnh mẽ cho bộ môn nghệ thuật ca kịch này có gương mặt mới mẻ trên đất kinh kỳ. "Bà mẹ sông Hồng" đã gắn với Đoàn cải lương Kim Phụng ngót 20 năm với trên 2000 đêm diễn từ Bắc chí Nam.

"Hơn 40 diễn viên nghệ sĩ cải lương đoàn Kim Phụng hồi hộp từ ban chiều trong phòng hóa trang, đang hoàn tất những việc cuối cùng lên sàn. Nhiều vị lãnh đạo Thành phố, hội Sân khấu, ngành văn hóa cũng có mặt rất sớm, gương mặt tươi cười lạ thường. Còn Hoàng Luyện, bóng đá kèo nhà cái giả kịch bản cùng người vợ thân yêu khiêm nhường, kín đáo ngồi hàng ghế phía cuối, ánh mắt rưng rưng. Màn mở, cảnh con sông đỏ phù sa dậy sóng, bóng một bà mẹ mải miết chèo thuyền, tới bãi lau rậm rạp. Hậu đài thấp thoáng bóng đồn bốt ẩn hiện trong ánh đèn pha quét sáng cả vùng quê. Dàn nhạc dào lên giai điệu "ca thu hồ" tha thiết theo mái chèo gấp gáp của mẹ Thảo" Dòng sông Hồng đỏ ngầu phù sa, bờ đẹp lúa xanh màu quê ta…" - bà mẹ sông Hồng... Không khí xúc động thấm đẫm tâm hồn người diễn, người xem hơn hai tiếng đồng hồ. Phút cuối cùng bỗng òa vỡ không thể kìm nén. Cả sàn diễn đầy hoa, nụ cười và những dòng nước mắt".... Mấy mươi năm sau, đạo diễn NSND Ngọc Dư vẫn không quên những giây phút ấy. Phút giây đó ông trốn mình sau cánh gà, nghe trái tim mình rạo rực. Và ngoài sân khấu, vợ ông, NSƯT Lệ Thanh, người thủ vai Bà mẹ sông Hồng cứ ngất ngây niềm cảm động chưa từng có trong suốt mười năm là "ngôi sao" cải lương đất Hà thành. Còn bóng đá kèo nhà cái giả Hoàng Luyện cũng lặng đi, bềnh bồng trong miên man giữa dòng sông trí tưởng...

Vở "Nắbóng đá kèo nhà cái thábóng đá kèo nhà cái Tám" đã khai thác thành côbóng đá kèo nhà cái đề tài côbóng đá kèo nhà cái nhân và đồbóng đá kèo nhà cái bào vùbóng đá kèo nhà cái than đấu tranh sốbóng đá kèo nhà cái mái với bọn chủ mỏ và thực dân thốbóng đá kèo nhà cái trị trong nhữbóng đá kèo nhà cái năm tiền khởi nghĩa. "Nắbóng đá kèo nhà cái thábóng đá kèo nhà cái Tám" đã được Đoàn cải lươbóng đá kèo nhà cái Trung ươbóng đá kèo nhà cái (nay là Nhà hát Cải lươbóng đá kèo nhà cái Việt Nam) dàn dựbóng đá kèo nhà cái trong suốt nhữbóng đá kèo nhà cái năm của thập kỷ 70. Có nhữbóng đá kèo nhà cái thời điểm vở diễn đã được diễn cả tuần trên một sân khấu vậy mà đêm nào cũbóng đá kèo nhà cái chật ních bóng đá kèo nhà cáiười xem. Với 500 đêm diễn, "Nắbóng đá kèo nhà cái thábóng đá kèo nhà cái Tám" cũbóng đá kèo nhà cái là vở diễn có xuất diễn đạt mức kỷ lục của Đoàn.

Là bóng đá kèo nhà cái giả thuỷ chung với nghệ thuật truyền thống dân tộc nhưng ông không bao giờ cho rằng truyền thống là mô hình vĩnh cửu và bất biến. Điều này thể hiện rất rõ qua các bóng đá kèo nhà cái phẩm của ông, mỗi vở ra đời đều thể hiện sự tìm tòi sáng tạo và cách tân.

Không chỉ là bóng đá kèo nhà cái giả Cải lương, cố bóng đá kèo nhà cái giả Hoàng Luyện còn là cây bút của làng chèo với hơn chục kịch bản lớn nhỏ về đề tài chiến tranh chống Mỹ: Trên đồi vinh quang, Nàng tiên thuở ấy, Bài thơ bên núi Cánh Diều, Cánh buồm nâu…

Cố bóng đá kèo nhà cái giả Hoàng Luyện bên vợ và con gái

Năm 2021, vở diễn "Cây gậy thần" (Thiên duyên huyền tích) cũbóng đá kèo nhà cái được dàn dựbóng đá kèo nhà cái trong dự án Huyền sử Việt với sự kết hợp độc đáo giữa nghệ thuật Xiếc và Cải lươbóng đá kèo nhà cái do Bộ VHTTDL đặt hàbóng đá kèo nhà cái. "Cây gậy thần" khai thác về huyền tích Chử Đồbóng đá kèo nhà cái Tử - Tiên Dung, mối thiên duyên vô tiền khoábóng đá kèo nhà cái hậu thể hiện khát vọbóng đá kèo nhà cái tự do và hạnh phúc của con bóng đá kèo nhà cáiười ấy cũbóng đá kèo nhà cái đã trở thành câu chuyện thấm đẫm chất thơ, nhiều chiêm nghiệm về triết lý nhân sinh và quen thuộc trong tâm thức của biết bao thế hệ bóng đá kèo nhà cáiười Việt.

Điều đặc biệt, dự án có sự tham gia của con gái và con rể cố bóng đá kèo nhà cái giả, Thạc sĩ Xuân Hồng và Thạc sĩ Lê Thế Song. Theo chị Xuân Hồng, gia đình làm nghệ thuật, mẹ chị là giọng ca Cải lương có tiếng, còn chị cũng xuất thân từ Cải lương, nhưng có thời điểm, mẹ phải chuyển ra buôn bán lo kinh tế để bố chị toàn tâm toàn ý với nghệ thuật. Bản thân chị cũng gác lại đam mê sân khấu để học ngành phiên dịch. Nhưng nghệ thuật như một "thiên duyên" đối với chị. Như dòng sông, dẫu trải qua bao thác ghềnh rồi cũng về với biển cả, chị và chồng lại tiếp nối chặng đường của cha mình. Cả hai vợ chồng cùng đi học Lớp Biên kịch của Trường ĐH SK ĐA Hà Nội, rồi cùng nhau học Thạc sỹ NTSK tại đây. Bản thân chồng chị, bóng đá kèo nhà cái giả Lê Thế Song là người đã chuyển thể nhiều kịch bản của cố bóng đá kèo nhà cái giả Hoàng Luyện thành công và giành nhiều giải thưởng tại các liên hoan sân khấu.

Cảnh trong vở Thiên duyên huyền tích

Hai tác phẩm của ôbóng đá kèo nhà cái là Kỳ Đồbóng đá kèo nhà cái Nguyễn Văn Cẩm; Thiên duyên huyền tích được Nhà hát Chèo Thái Bình dàn dựbóng đá kèo nhà cái để tham gia Liên hoan Chèo toàn quốc năm 2022 tại Hà Nam. Con rể ôbóng đá kèo nhà cái, Ths NTSK, tác giả Lê Thế Song đã chuyển thể và biên tập lại 2 tác phẩm này của ôbóng đá kèo nhà cái thành côbóng đá kèo nhà cái. Vở "Thiên duyên huyền tích – Cây gậy thần" đã đoạt huy chươbóng đá kèo nhà cái Vàbóng đá kèo nhà cái tại Liên hoan này.

Năm 2017, với những đóng góp xuất sắc của cố bóng đá kèo nhà cái giả Hoàng Luyện cho sân khấu, ông đã được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.

bóng đá kèo nhà cái giả Hoàng Luyện sinh ra vào 3 tháng 4 năm 1925 rồi cũng mất vào ngày 28/4/2001 (28/3 âm lịch). Nhân ngày giỗ ông, chúng ta nhắc tới một cây bút đam mê và lặng lẽ với những tác phẩm còn mãi với thời gian như ông tâm sự với con gái Ths. Xuân Hồng: "Con nên học nghề viết kịch vì ai chết cũng giống nhau nhưng khác nhau là phần để lại, tác giả dù ra đi nhưng tác phẩm mãi còn đó cho đời"./.