Thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia vừa ký Quyết định số 490/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình mỗi xã một kèo nhà cái 5 giai đoạn 2018-2020 (OCOP), được thực hiện trên phạm vi cả nước.

kèo nhà cái 5 cá hấp của các hộ sản xuất kinh doanh ở thị trấn Cửa Việt (Quảng Trị) đang được xây dựng thành kèo nhà cái 5 OCOP   (Nguồn: Báo Quảng Trị)

Theo đó, Chương trình OCOP là chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực và gia tăng giá trị; là giải pháp, nhiệm vụ trong triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Trọng tâm của Chương trình OCOP là phát triển kèo nhà cái 5 nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ có lợi thế ở mỗi địa phương theo chuỗi giá trị, do các thành phần kinh tế tư nhân (doanh nghiệp, hộ sản xuất) và kinh tế tập thể thực hiện.

Các kèo nhà cái 5 hàng hoá và dịch vụ này có nguồn gốc từ địa phương, hoặc được thuần hóa, đặc biệt là đặc sản vùng, miền, trên cơ sở khai thác lợi thế so sánh về điều kiện sinh thái, văn hóa, nguồn gen, tri thức và công nghệ địa phương. kèo nhà cái 5 OCOP được đánh giá theo 5 hạng, trong đó hạng 5 sao là cao nhất, bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng quốc tế.

Quyết định cũng xác định các nhóm hàng hoá, dịch vụ gồm: Thực phẩm, gồm: Nông sản tươi sống và nông sản chế biến; đồ uống, gồm: Đồ uống có cồn; đồ uống không cồn; thảo dược, gồm: Các kèo nhà cái 5 có thành phần từ cây dược liệu; vải và may mặc, gồm các kèo nhà cái 5 làm từ bông, sợi; lưu niệm- nội thất-trang trí, gồm các kèo nhà cái 5 từ gỗ, sợi, mây tre, kim loại, gốm sứ, dệt may... làm đồ lưu niệm, đồ gia dụng; dịch vụ du lịch nông thôn, bán hàng, gồm các kèo nhà cái 5 dịch vụ phục vụ tham quan, du lịch, nghỉ dưỡng, giải trí, học tập, nghiên cứu...

Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, ban hành khung pháp lý và chính sách để thực hiện; định hướng quy hoạch các vùng sản xuất hàng hoá, dịch vụ; quản lý và giám sát tiêu chuẩn chất lượng kèo nhà cái 5; hỗ trợ các khâu:Đào tạo, tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại, quảng bá kèo nhà cái 5, tín dụng.

Mục tiêu tổng quát của Chương trình là phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh (ưu tiên phát triển hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và vừa) để sản xuất các kèo nhà cái 5 truyền thống, dịch vụ có lợi thế đạt tiêu chuẩn, có khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế, góp phần phát triển kinh tế nông thôn. Góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn hợp lý (hạn chế dân di cư ra thành phố), bảo vệ môi trường và bảo tồn những giá trị truyền thống tốt đẹp của nông thôn Việt Nam.

Chương trình sẽ xây dựng hệ thống quản lý, điều hành Chương trình OCOP đồng bộ từ Trung ương đến địa phương (tỉnh, huyện, xã); ban hành Bộ tiêu chí, quy trình đánh giá, xếp hạng kèo nhà cái 5; ban hành và áp dụng chính sách đồng bộ để thực hiện hiệu quả Chương trình OCOP trên phạm vi cả nước.

Từ nay tới năm 2020, Chương trình sẽ thực hiện tiêu chuẩn hóa ít nhất 50% số kèo nhà cái 5 hiện có, tương ứng khoảng 2.400 kèo nhà cái 5; củng cố, hoàn thiện tổ chức sản xuất theo hướng liên kết giữa hộ sản xuất với hợp tác xã và doanh nghiệp; triển khai thực hiện từ 8 đến 10 mô hình làng văn hóa du lịch; củng cố, kiện toàn 100% doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia Chương trình OCOP; phấn đấu phát triển mới khoảng 500 doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã tham gia Chương trình OCOP.

Quyết định cũng đưa ra tính toán về nguồn vốn và cơ cấu vốn huy động để thực hiện Chương trình với tổng kinh phí dự kiến khoảng 45.000 tỷ đồng. Trong đó, chủ yếu là nguồn xã hội hóa từ: Vốn của các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất tự huy động, vốn vay từ các tổ chức tín dụng, các quỹ đầu tư, quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã, tài trợ của các tổ chức quốc tế,…

Nguồn vốn ngân sách sẽ hỗ trợ một phần, bao gồm: Ngân sách hỗ trợ thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020, vốn sự nghiệp khoa học và công nghệ, nguồn khuyến công, khuyến nông, các nguồn vốn lồng ghép khác của trung ương và địa phương.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng thống nhất các giải pháp thực hiện là thường xuyên, liên tục truyền thông nâng cao nhận thức cho các cấp chính quyền từ Trung ương tới xã, thôn; xây dựng hệ thống quản lý thực hiện Chương trình OCOP.

Các tổ chức kinh tế, hộ sản xuất tham gia thực hiện Chương trình OCOP, được áp dụng thực hiện các chính sách hiện hành của Nhà nước về phát triển ngành nghề, phát triển nông nghiệp, nông thôn. Tùy điều kiện thực tế, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ban hành cơ chế, chính sách phù hợp để hỗ trợ lãi suất tín dụng; hỗ trợ ứng dụng khoa học, công nghệ; hỗ trợ đào tạo nhân lực (cho đội ngũ giám đốc, nhân viên kinh doanh, kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chủ hộ sản xuất có phương án kinh doanh được cấp có thẩm quyền phê duyệt).

Bên cạnh đó là việc tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách về khoa học và công nghệ, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; xây dựng hệ thống tư vấn, đối tác hỗ trợ thực hiện Chương trình OCOP.

Quảng Ninh là địa phương đầu tiên và dẫn đầu cả nước triển khai chương trình “mỗi xã một kèo nhà cái 5” từ năm 2013. Từ chỗ chỉ có 40 kèo nhà cái 5 và 30 đơn vị tham gia chương trình, đến nay, Quảng Ninh đã phát triển thành gần 300 kèo nhà cái 5 và hơn 200 đơn vị tham gia. Từ điển hình Quảng Ninh, Chính phủ đã quyết định nhân rộng ra phạm vi toàn quốc. Hiện cả nước có hơn 4.700 kèo nhà cái 5 nông nghiệp lợi thế, thuộc 5 nhóm kèo nhà cái 5, trong đó nhóm thực phẩm có hơn 2.500 kèo nhà cái 5, hơn 1.000 kèo nhà cái 5 đồ uống, 230 kèo nhà cái 5 thảo dược, gần 600 kèo nhà cái 5 thuộc nhóm dịch vụ du lịch nông thôn đã đăng ký tiêu chuẩn OCOP.

Hà Giang